Fosfaatrechten: een manier om de fosfaatuitstoot terug te dringen

Werk je in de landbouw, dan weet je ongetwijfeld al lang wat fosfaatrechten zijn. Voor veel anderen is het een nieuw begrip, of iets dat men wel eens langs heeft horen komen in het nieuws. Wat zijn die fosfaat rechten nu precies, waarom hebben boeren ze nodig en waardoor heeft het een aantal boeren in de problemen gebracht?

Wat zijn fosfaatrechten?

Fosfaat is een stof die je veel tegenkomt in de landbouw. Het is een vorm van het mineraal fosfor, een stof op zich niet schadelijk is. Sterker nog, wij en alle levende wezens op aarde dragen fosfaat bij ons in onze cellen. Deze stof is nodig voor bijvoorbeeld de energjeoverdracht tussen cellen, groei, ontwikkeling en voortplanting. Een behoorlijk belangrijke stof dus, als je kijkt naar ons leven op aarde.

Er zitten helaas ook negatieve effecten aan fosfaat. In de mest van koeien wordt heel veel fosfaat aangetroffen, meer dan goed is voor de omgeving. We weten dat mest ervoor zorgt dat gewassen beter gaan groeien bijvoorbeeld, maar wanneer er te veel mest en dus fosfaat in de bodem terechtkomt heeft dit helaas veel minder goede gevolgen. Te veel fosfaat in de grond heeft negatieve gevolgen voor de natuur maar ook bijvoorbeeld de kwaliteit van ons drinkwater. Om die reden is er besloten om grenzen te stellen als het gaat om de hoeveelheid fosfaat die boeren mogen uitstoten.

Sinds januari 2018 mag je alleen koeien houden als je ook fosfaatrechten hebt. Deze maatregel is ingevoerd om de uitstoot van fosfaat terug te dringen en binnen de Europese normen te krijgen.

Hoe kom je aan die rechten?

Hoeveel rechten je als veehouder hebt ontvangen, is afhankelijk van de samenstelling van je bedrijf in 2015. Dat levert voor een aantal boeren problemen op, met name voor boeren die na deze datum flink hebben uitgebreid toen nog niet bekend was dat deze maatregel eraan ging komen. Zij hadden daardoor veel meer melkvee op stal dan ze volgens het nieuwe stelsel mochten hebben, en hebben een deel hiervan vaak weer weg moeten doen. Lastig, ook omdat ze juist met dit nieuwe vee ook hun uitbreidingen hadden moeten terugbetalen.

Meer fosfaatrecht kopen bij de overheid is niet mogelijk, wel kunnen fosfaatrechten worden overgedragen naar een andere landbouwer. Is er dus een landbouwer die wat wil gaan inkrimpen of afbouwen, dan kan deze (een deel van) zijn of haar rechten verkopen aan een collega die juist meer nodig heeft. Addertje onder het gras is wel dat de rechten met 10% worden afgeroomd wanneer deze worden overgedragen of doorverkocht.